In 2023 kregen we eindelijk weer echt de smaak van het reizen te pakken. Het werd een jaar waarin we zelfs twee keer naar Afrika reisden. Eerst een Zuid-Afrika roadtrip vanuit Johannesburg in het voorjaar. En een tweede Zuid-Afrika roadtrip vanuit Kaapstad, de Garden Route volgend én de Karoo verkennend. Ook maakten we grootse nieuwe reisplannen voor 2024! In de boeken die we lazen in 2023 zijn reisverhalen dan ook weer volop aanwezig. Ook lazen we veel boeken over Zuid-Afrika en over andere Afrikaanse landen en schrijvers. We zetten onze favorieten van dit jaar weer op een rijtje.
Lees je mee?
Onze favoriete boeken die we in 2023 lazen
De teller van gelezen boeken komt dit jaar uit op 21. Onze twee favoriete boeken van dit jaar waren Trevor Noah’s ‘Born a Crime‘ en ‘Ik ben Hendrik Witbooi‘ van de Nederlandse Conny Braam. Allebei zijn ze nauw verbonden aan Zuid-Afrika.
Trevor Noah, bekend geworden van The Daily Show, is geboren in Zuid-Afrika. En schreef een fantastisch boek over zijn jeugd daar. Hij groeide op in Soweto als kind van een zwarte moeder en een witte vader tikdens Apartheid. En bracht veel van zijn jeugdtijd door in de township Alexandra in Johannesburg. Daar werd hij groot als straat-DJ en met de verkoop van gebrande CD-tjes met de laatste muziek.
Conny Braam was een van de oprichters van de anti-Apartheidsbeweging in Nederland in de jaren 70. Zij schreef met Ik ben Hendrik Witbooi een indringend boek over de voor ons, tot nu, onbekende vrijheidsstrijder Hendrik Witbooi. Hij streed tegen de Duitse kolonialisering van Nama-land, nu Namibië, samen met het Herero-volk.
LEESTIP – In De Correspondent verscheen een uitgebreid artikel over dit stukje geschiedenis: Over de genocide in Namibië werd lang gezwegen. Nu bekent Duitsland schuld en betaalt het ruim een miljard
De grootste verrassing onder de boeken die we in 2024 lazen, is misschien wel Jan Brokken’s Baltische Zielen. In dit boek reist hij door Estland, Letland en Litouwen. Aan de hand van hun culturele iconen uit de muziek en kunst. Een belangrijk boek om op dit moment te lezen. Een eervolle vermelding krijgt Cry of the Kalahari. Dit boek liet me een tijd lang het stof en de bush van de Kalahari-woestijn bijna zintuiglijk ervaren.
Lees ook:
+ Book list of 2021: travel journals, Turkey, Dave Eggers, life stories and more
+ Negen Nederlandstalige reisboeken en reisschrijvers om op vakantie mee te nemen
+ Reisboeken om cadeau te geven: Onze twaalf persoonlijke tips
Hoe maak je reizigers blij: Boekenbonnen en e-readers
Tegenwoordig tillen we bijna geen boeken meer in onze rugzak. Onze trouwe e-reader gaat nu standaard mee. Wil je reizigers die veel lezen blij maken? Dan kan je altijd kiezen voor een bol.com boekenbon. Of voor een boekenbon voor een Libris-boekhandel.
Een e-reader van Kobo? Deze is ook waterdicht!
Alle boeken die we in 2023 lazen
En dan nu het hele overzicht van boeken die we in 2023 lazen.
○ Levison Wood’s Afrika en Midden-Oosten
+ Walking the Nile
Het beste boek van Levison Wood lazen we eind 2022 en begin 2023. Dit is het indrukwekkende verhaal van een voettocht vol ontberingen. Van Rwanda naar de monding van de Nijl aan de Middellandse Zee lopen is niet niks!
+ Eastern Horizons
Levison Wood startte ooit zijn reisavonturen hitchikend vanuit Engeland richting het Oosten. Met een reis door Rusland en de Kaukasus richting India is dit een authentiek reisdagboek van een jonge reiziger om te koesteren.
+ Walking the Himalayas
Na de heftige avonturen van zijn wandeltocht langs de Nijl denkt Levison Wood nooit meer te gaan wandelen. Tot zijn vriend Ash hem toch inspireert een nieuwe uitdaging aan te gaan. Van Afghanistan loopt Wood deze keer oostwaarts door de Himalaya. Het levert een verhaal op over een waaier aan culturen, ontmoetingen, drama en droomlandschappen.
○ Alleen: De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada – Tim Voors
Alleen is een van de populairste reisboeken van de afgelopen jaren in Nederland. Tim Voors loopt de Pacific Crest Trail. Hij onderzoekt zijn eigen drijfveren om daarvoor een tijd lang afscheid te nemen van zijn kinderen en zijn vrouw. Wild van Cheryl Strayed vind ik het betere boek over deze langeafstandstrail. Maar Tim Voors levert een leuk en makkelijk leesbaar boek op dat veel mensen zal inspireren. Het is de moeite waard om de papieren versie te kopen. De waterverftekeningen die Voors als beeldend reisverslag in het boek opnam zijn schitterend.
○ Dromen van de Karoo – Julia Blackburn
Dit dromerige boek, geschreven in Corona-tijd geeft een extra dimensie, zet de oorspronkelijke /Xam-inwoners van Zuid-Afrika in de schijnwerpers. Ze geeft ze letterlijk een gezicht in Dromen van de Karoo: //Kabbo, /A!kunta, =Kasin, !Kweiten-ta//ken, /Han=kass’o, Dia!kwain, en Tamme. En passant laat ze nog iets zien. Niet zozeer de mannelijke officiële auteur van de oorspronkelijke etnografische tekst Wilhelm Bleek, maar zijn vrouw Lucy Lloyd stond aan de basis van wat we nu weten over deze mensen. Het levert een gruwelijk indringend boek op. Over de uitroeiing van een volk, over een verdwenen landschap vol met mensenlevens en dierenleven. En over de menselijkheid van zij die ontmenselijkt werden. Een van de meest interessante boeken over Zuid-Afrika die je kan lezen.
○ South from the Limpopo: Travels through South Africa – Dervla Murphy
Als je ons al wat langer volgt, weet je dat wij ontzettend fan zijn van de reisdagboeken van Dervla Murphy. Helaas overleed ze in 2022. In South from the Limpopo fietst ze door wit en zwart Zuid-Afrika ten tijde van de val van Apartheid en de onrustige tijd rondom de verkiezingen in 1994. In de tijd is het een vervolg op The Ukimwi Road waarin ze in de voetsporen van de AIDS-pandemie door Afrika heen fietste. Als ooggetuigenverslag is South from the Limpopo een van de boeken over Zuid-Afrika, en een echte eye-opener, dat blootlegt hoe Zuid-Afrikanen van alle kleuren deze omwenteling echt beleefden.
○ Born a Crime: Stories from a South African Childhood – Trevor Noah
Dit heerlijke én indrukwekkende boek over Zuid-Afrika lezen we terwijl we roadtrippen door Zuid-Afrika, Lesotho en eSwatini. Hoewel nu beroemd, begon Trevor Noah zijn leven onder het Apartheid-regime, opgroeiend in Soweto. Verfrissend positief van toon zonder de verschrikkingen van Apartheid weg te poetsen. Born a Crime is een must-read voor iedereen die naar Zuid-Afrika gaat.
○ Scatterlings – Rešoketšwe Manenzhe
Dit boek kreeg ik getipt omdat Adventurous Kate’s book club het op de leeslijst had staan. We pikken een exemplaar van Scatterlings op in een boekwinkeltje in de wijk Melville wanneer we in Johannesburg zijn. Dit verrassende verhaal vertelt over het dramatische leven van een Engelse wijnmaker in de heuvels rondom Kaapstad eind 19e eeuw. Over zijn kinderen, zijn neerslachtige vrouw die afstamt van slaafgemaakten van de Cariben, en over zijn personeel. Leuk, dun boekje als je eens een heel ander verhaal wilt lezen met Zuid-Afrika als achtergrond.
○ Bitter Fruit – Achmat Dangor
Als ik de boekhandelaar in Melville vraag welk boek over Zuid-Afrika ik nog meer zou moeten lezen, legt hij Bitter Fruit op de stapel. Het boek vertelt het verhaal van een groep vrienden en collega’s die achter de schermen van het nieuwe post-Apartheid-regime en de Truth and Reconciliation Committee werken. In het nieuwe Zuid-Afrika proberen Silas en zijn vrouw Lydia hun leven opnieuw op te bouwen. Trauma’s uit het verleden laten hen alleen niet los. Dit is een boek dat onder je huid gaat zitten. Terechte aanrader voor iederen die net wat dieper wil.
○ Baltische Zielen: Lotgevallen in Estland, Letland en Litouwen – Jan Brokken
Jan Brokken is een schrijver die altijd de moeite waard is om te lezen. Baltische Zielen had ik al een tijdje op mijn lijstje staan. Ooit was ik in Estland voor werk en ik vond het een fascinerend land. Jan Brokken reist in Baltische Zielen in de voetsporen van de geschiedenis. En ontmoet de inwoners van deze drie onafhankelijke staten, zwevend tussen Europa en Rusland. Niet zomaar inwoners trouwens, want de Baltische staten blijken bakermat te zijn geweest van een paar van Europa’s grootste filosofen, kunstenaars en musici. Dit is echt zo’n boek dat meer geeft dan je had kunnen denken.
○ Solitaire, Het Zandkasteel, De Dans van de Geesten en De Afrikaanse Weg: de Afrika-boeken van Ton van der Lee
Met plannen voor Namibië in het vooruitzicht pakten we Solitaire weer eens van de plank. Solitaire is een stip op de kaart in Namibië waar we in 2009 al eens doorheen kwamen. Inmiddels is het uitgegroeid tot een icoon, dit gehucht in de Namib-woestijn. Hoe dat zo is gekomen, daar vertelt Ton van der Lee over in het boek Solitaire.
Toen we aan het lezen waren, kregen we enorme zin om meteen ook zijn andere Afrika-boeken te herlezen. De Afrikaanse Weg verhaalt over omzwervingen van Ton van der Lee met de auto door Afrika. Hij keert ook heel kort terug in Solitaire. Ton van der Lee’s tijd in Mali is een nieuw hoofdstuk en levert minstens zo goede verhalen op als Solitaire. Het Zandkasteel is daarvan het beste boek. Hopelijk komen we ooit nog eens in dit West-Afrikaanse land terecht.
○ Desert Solitaire – Edward Abbey
Een uitstapje naar Amerika deden we in dit boek uit 1968. Met onze liefde voor woestijnen sprak de titel ons enorm aan. En bij Amerikanen verschijnt dit boek regelmatig in top tien lijstjes. Het is het verslag van en de reflectie op een Amerika dat niet meer bestaat. Edward Abbey brengt meerdere seizoenen door als ranger in Pinnacles national park, voordat het werd ontsloten voor massatoerisme. Heerlijk hoe je met zijn beschrijvingen en mijmeringen met Desert Solitaire op jouw schoot jezelf onder de sterren in de woestijn waant.
○ The Every – Dave Eggers
Inmiddels heb ik bijna alle boeken van Dave Eggers gelezen. Een paar jaar terug was The Circle echt hét nieuwe boek dat een nieuwe, enge toekomst schetste. Het was de uitvergroting van een samenleving gebouwd op social media en een leven vol schermen … en oordelen. Dat boek past echt in één rijtje met 1984 en Brave New World.
The Every is het vervolg op The Circle en om die reden de moeite waard als je een fan bent. Helaas is het verhaal niet helemaal van hetzelfde niveau als het eerste boek. Ik blijf er toch bij dat Dave Eggers’ non-fictie boeken het beste uit zijn oeuvre zijn: De Monnik van Mokha, Zeitoun en Wat is de Wat.
Lees ook: Seven reasons why to read Dave Eggers books as a traveller
○ Cry of the Kalahari – Mark Owens & Delia Owens
Dit heerlijke boek is het verslag van twee jonge onderzoekers die de Kalahari-woestijn intrekken om daar jarenlang leeuwen en hyena’s te observeren. Delia Owens en Mark Owens vertellen in Cry of the Kalahari smakelijk over hoe het dagelijks leven in hun kamp eruit ziet, hoe ze de ongemakken en soms levensbedreigende uitdagingen van zo afgelegen leven aangaan. Maar de sterren van het boek zijn de vogels, springmuizen, jakhalzen, hyena’s en leeuwen die ze van dichtbij leren kennen als vrienden met eigen karakters en eigenaardigheden. Een droom van een boek.
○ De lange weg naar de vrijheid – Nelson Mandela
Na onze vorige reis door Zuid-Afrika stond dit boek al op ons lijstje. Maar wij zijn niet zo van de autobiografieën. Voor Nelson Mandela maakten we een uitzondering. Deze bijzondere leider neemt je mee in zijn persoonlijke geschiedenis, gedachten, overwegingen, keuzes en ontberingen tijdens Apartheid. Wil je meer weten over hoe het Apartheid-regime aan zijn einde kwam? Dan is dit zeker een boek om te lezen.
○ Ik ben Hendrik Witbooi – Conny Braam
Pas richting eind 2023 pakte ik dit boek op. Een collega raadde het aan toen ik vertelde dat we in 2024 naar Namibië gaan. En wat ben ik daar blij mee. Ik ben Hendrik Witbooi staat zomaar op ons lijstje beste boeken die we in 2023 lazen. Conny Braam slaagt erin een indringend verhaal te schrijven. Zij brengt enkele hoofdrolspelers uit de kolonisatie van Namibië door Duitsland tot leven. Wist jij dat tussen 1904 en 1908 zeker 80.000 Herero en Nama werden uitgemoord door Duitsland? Met een vernietigingsbevel in de hand. Het was de eerste genocide van de 20e eeuw.
Dit boek vertelt het verhaal van de kant van de vrijheidsstrijder Hendrik Witbooi. Hij was de leider van de Nama (denigrerend ook wel hottentotten genoemd) die de strijd aan ging tegen koloniale overheersing. Zijn verhaal levert een supergoed boek op. Met rijk ingevulde karakters aan de verschillende kanten van het strijdtoneel en veel grijstinten ertussenin.
○ Trail of Feathers: In Search of the Birdmen of Peru -Tahir Shah
Geleid door een idee en door min of meer toevallige ontmoetingen gaat Tahir Shah rond het jaar 2000 op weg in Peru. Hadden de Inca’s het vliegen veel eerder onder de knie dan de gebroeders Wright? Op het eerste gezicht is Trail of Feathers een reisverslag van een backpacker in Peru. Maar Tahir Shah levert met dit reisboek veel meer dan leuke inzichten en inkijkjes in een manier van reizen vóór Instagram en Tripadvisor. Dit is niet het enige reisboek dat Shah schreef. Dat smaakt naar meer.
○ The Subtle Art of Not Giving a F*ck – Mark Manson
Veel van dit soort motivatie- of zelfhulpboeken lezen we niet. Maar voor Mark Manson maakten we een uitzondering dit jaar. Deze dwarsdenker helpt ons om bij onszelf te blijven en te komen. Het boek is een aanrader wat ons betreft. Ook in Nederlandstalige vertaling verkrijgbaar.
○ Lonely Planet Zuid-Afrika, Lesotho & eSwatini
Los van alle gewone boeken was dit jaar de Lonely Planet van Zuid-Afrika, Lesotho en eSwatini ons meest gelezen boek. Dit is natuurlijk een van dé boeken over Zuid-Afrika om jouw reis mee voor te bereiden. Naast het lezen van blogs, blijft deze reisgids een onuitputtelijke bron van inspiratie en informatie.
